یکی از عصب‌های مهم در صورت انسان، عصب سه قلو یا پنجمین عصب جمجمه‌ای است. دو عصب سه قلو وجود دارد که در هر دو سمت صورت قرار دارد. عصب‌های سه قلو مسئولیت تشخیص لمس، درد، دما و فشار را در صورت به عهده دارند.
مسیر عصب سه قلو در صورت
درد عصب سه قلو یا نورالژی تری‌ژمینال معمولا در فرد ایجاد حملات دردناک شدید و ناگهانی می کند. درد عصب سه قلو دردی تیز و تیرکشنده است. درد در هر ناحیه‌ای از صورت، از جمله داخل دهان احساس می شود و غالبا در یک سمت صورت است. روش درمان قطعی و موثری برای این شرایط دردناک وجود ندارد، ولی لیزردرمانی و فیزیوتراپی با هدف کاهش درد، افزایش توانایی حرکتی و بهبود فعالیت‌های روزمره‌ای توسط پزشک تجویز می‌شود.
درمان لیزری بدون تضمین موفقیت، اعمال می شود. اما باید به یاد داشت که این روش، بدون درد و اثرات جانبی است، و قطعا گزینه مناسب تری در شروع درمان نسبت به تزریق، جراحی و مسکن های قوی باشد. بیمارانی که تحت درمان لیزری قرار می گیرند حتی می توانند مقدار دارو را کم کنند. در این بیماران هر سه نوع لیزر را می توان بکار برد.
هم نقاط خارج و داخل دهان و هم نقاط درد مورد پرتو افکنی قرار می گیرند. ۲ تا ۳ ژول در هر نقطه (این نقاط در قسمت های مختلفی همچون اینفرا اوربیتال، سوپرا اوربیتال، قسمت استخوان فک تحتانی) پیشنهاد می شود. نقاط درد می توانند ۳ تا ۴ ژول انرژی دریافت کنند. سپس مسیر عصب اصلی به صورت داخل و خارج از دهان مورد پرتو افکنی قرار می گیرد. واکنش درد، غیرعادی نیست و باید به صورت یک علامت مثبت تعبیر شود. بیماران باید در مورد احتمال درد پیش از درمان مطلع باشد. دو بار در هفته، معالجه اولیه انجام می شود و سپس بهتر است دوره طولانی تر بین درمان ها فاصله باشد. اگر درد از بین برود یا وقتی که درد از بین می رود، نباید درمان را قطع کرد اما باید با فواصل زمانی طولانی تر ادامه یابد.
اعمال لیزر در مسیر عصب سه قلو
Eckerdal از لیزر (۸۳۰ نانومتر،۳۰ میلی ولت) در یک بررسی مقدماتی در مورد تاثیر لیزر درمانی بر درد عصب سه قلو استفاده کرد. او تاثیرات مثبت و موثری را در کاهش درد و علایم ثبت کرد. به نظر این محقق، یافتن نقاط یا نواحی مرتبط با شاخه دوم عصب سه قلو در درمان لازم و ضروری است. درمان هفته ای یکبار به میزان ۲ ژول در هر نقطه و به مدت پنج هفته انجام شد. در پایان آزمایش، ۱۰ نفر از ۱۴ بیمار در گروه اصلی از درد رها یافتند و ۲ نفر بهبودی قابل توجهی داشتند. در پیگیری یک ساله، ۶ بیمار همچنان از درد رها شده بودند و ۱۰ بیمار به شرایط اولیه باز گشته بودند. در گروه شاهد (دارونما)، ۱ بیمار از درد رها شد و ۲ بیمار در عرض ۶ ماه بهبود یافتند. در پیگیری یک ساله، یک بیمار همچنان از درد رها شده بود و ۱۳ بیمار دیگر به وضعیت اولیه درد بازگشته بودند. مصرف مسکن در گروه لیزر درمانی در انتهای دوره درمان، به طور قابل توجهی کاهش یافت اما در گروه شاهد دوز مصرف دارو ثابت ماند.
Falaki و همکارانش یک مطالعه مروری بر روی اثر لیزردرمانی بر درد عصب سه قلو که در سالهای ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۱ انجام شده بود، منتشر کردند. بررسی مقالات نشان داد لیزردرمانی می تواند در کاهش شدت و فرکانس درد، بدون داشتن اثرات جانبی، موثر باشد.
References
Tuner J, Hode L. The new laser therapy handbook. Prima Books, Sweden .2010
Eckerdal A, Lehmann Bastian H. Can low reactive level laser therapy be used in the treatment of neurogenic facial pain? Adouble blind, placebo controlled investigation of patients with trigeminal neuralgia. Laser Therapy. 1996;8(4): 247-52
Falaki F, Nejat AM, Dalirsani Z. The Effect of Low-level Laser Therapy on Trigeminal Neuralgia: AReview of Literature.J Dent Res Dent Clin Dent Prospects. 2014 Winter;8(1):1-5